ایران صحنه تابش خورشید، ایده آل برای نیروگاه خورشیدی و افزایش درآمد کشاورزی

ایران صحنه تابش خورشید: موقعیت ایران 

یکی از مهم ترین و در عین حال ارزانترین منابع انرژی های تجدیدپذیر در روی کره زمین و احتمالاً در کهکشان راه شیری، انرژی خورشیدی است. که از طریق نور و تشعشعات همراه آن به زمین میرسد. اما میزان تابش نور خورشید و تشعشعات همراه آن در نقاط مختلف دنیا متفاوت است.

خوشبختانه از این جهت ایران با قرار گرفتن در میان مدارهای ۲۵ تا ۴۰ درجه عرض شمالی در منطقه‌ای واقع شده که به لحاظ دریافت تابش خورشید و انرژی خورشیدی، در میان کشورها و مناطق مختلف دنیا در بالاترین رده‌ها قرار دارد. موقعیتی که ایران در آن قرار گرفته  دارای بیشترین تابش و بالاترین مقدار انرژی است به همین دلیل استفاده از تجهیزات برق خورشیدی در ایران مناسب است و می توان برای تاٌمین بخش قابل توجهی از انرژی مورد نیاز کشور از این تجهیزات استفاده نمود.

جهت درک بهتر و ملموس تر باید به 280 تا 300 روز آفتابی در ایران اشاره کرد که میزان تابش خورشید در ایران را سالانه به 1800 تا 2200 کیلووات ساعت بر متر مربع میرساند (.4.5 تا 5.5 کیلووات ساعت انرژی خورشیدی در هر متر مربع در روز)که  بالاتر از میانگین جهانی است

esmap

نقشه تابش خورشید در ایران

نقشه های بروز تابش خورشید در کلیه نقاط و کشورهای دنیا را میتوان از وبسایت (https://solargis.com/)SOLARGIS  دریافت نمود.

طبق تخمین محققان، انسان به 30 تراوات انرژی  تا سال 2050 نیاز خواهد داشت. و بر این اساس مقدار تابش روزانه خورشید در ایران تقریبا 9 میلیارد مگا وات ساعت برآورد میشود

نیروگاه خورشیدی در ایران

روند رشد ظرفیت نیروگاه های تجدیدپذیر ایران

روند رشد ظرفیت نیروگاه‌های انرژی خورشیدی ایران

با وجود این که ایران پتانسیل بالایی برای استفاده از انرژی‌های پاک و به خصوص انرژی خورشیدی و بویژه از نوع فتوولتائیک دارد، اما سرمایه‌گذاری در آن با سرعت بالایی نسبت به کشورهای دنیا به پیش نرفته‌است. روند رشد احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر مطابق تصویر فوق است که سهم بکار گیری از انرژی خورشیدی یا نیروگاه‌های خورشیدی در آن به نسبت شاخص تر بوده‌است. فهرست نیروگاه‌های خورشیدی با ظرفیت بالای یک مگاوات تا نیمه سال ۱۴۰۲ که هم‌اکنون در مدار و در دست بهره‌برداری می‌باشد، به شرح زیر است:

ردیف استان محل اجرا نام نیروگاه ظرفیت نصب شده

(مگاوات)

۱ فارس کهمره (دارندگان) مهد تجارت گستران عطار ۱۰٫۰۰
۲ یزد اردکان مجتمع معدنی و صنعتی چادرملو ۱۰٫۰۰
۳ اصفهان جرقویه سرمایه گذاری برق و انرژی غدیر ۱۰٫۰۰
۴ کرمان ماهان توسعه فراگیر جاسک ۱۰٫۰۰
۵ کرمان ماهان سور انرژی آرکا ۱۰٫۰۰
۶ یزد اشکذر گسترش انرژیهای نو آتیه۲ ۱۰٫۰۰
۷ سیستان و بلوچستان زاهدان گسترش انرژیهای نو آتیه۱ (سما) ۱۰٫۰۰
۸ تهران حسن‌آباد پارس ری انرژی بهار ۱۰٫۰۰
۹ یزد اردکان پژواک عمران کیش ۱۰٫۰۰
۱۰ هرمزگان قشم سرزمین آبی دو قشم ۱۰٫۰۰
۱۱ یزد مهریز توسعه خورشیدی مهریز غدیر ۱۰٫۰۰
۱۲ فارس اقلید تامین انرژی برق ایرانیان تابان-اقلید ۱۰٫۰۰
۱۳ فارس آباده تامین انرژی برق ایرانیان تابان-آباده ۱۰٫۰۰
۱۴ کرمان ماهان انرژی سبز کویر کیش ۱۰٫۰۰
۱۵ یزد چاهک خورشید درخشان کویر ۱۰٫۰۰
۱۶ قم قم توسعه انرژی خورشیدی غدیر قم ۱۰٫۰۰
۱۷ یزد فهرج انرژی آوا یزد ۱۰٫۰۰
۱۸ کرمان بافت تامین انرژی برق ایرانیان تابان (بافت) ۱۰٫۰۰
۱۹ فارس مرد توسعه پترو فرایند کرخه ۱۰٫۰۰
۲۰ یزد بافق توسعه خورشیدی مهریز غدیر ۱۰٫۰۰
۲۱ کرمان جیرفت نیروگاه خورشیدی مدیریت فرایند نیروگاهی ایرانیان ۱۰٫۰۰
۲۲ سمنان دامغان توسعه صنایع تابان انرژی پاسارگاد ۱۰٫۰۰
۲۳ سمنان سمنان پویا انرزی سبز خاور میانه ۱۰٫۰۰
۲۴ یزد اردکان پارشید انرژی کویر ایساتیس ۱۰٫۰۰
۲۵ اصفهان جرقویه نیروگاه برق و انرژی غدیر ۱۰٫۰۰
۲۶ کرمان بنم – نرماشیر هامون انرژی خورشید پاک کهکشان ۱۰٫۰۰
۲۷ فارس شیراز – خرامه نیکا انرژی منطقه آزاد چابهار ۹٫۹۰
۲۸ خراسان جنوبی خوسف آفتاب تابان کویر پارت ۹٫۰۰
۲۹ اصفهان شهرمجلسی گروه انرژی خورشیدی تابان افروز آپادانا ۹٫۹۵
۳۰ فارس مرد پارس انرژی تخت جمشید ۹٫۸۰
۳۱ کرمان بهرمان رفسنجان نیروگاه خورشیدی تجارت پویا شیوه ۹٫۴۴
۳۲ همدان قهاوند آفتاب ماد راه ابریشم (بوعلی) ۸٫۹۰
۳۳ همدان فامنین آفتاب ماد راه ابریشم (باباطاهر) ۸٫۶۰
۳۴ تهران دماوند مهندسی مشاور انرژی تجدیدپذیر سهیل ۸٫۴۰
۳۵ همدان قهاوند آفتاب ماد راه ابریشم (خلیج فارس) ۷٫۰۰
۳۶ همدان آق بق آفتاب ماد راه ابریشم (امیر کبیر) ۷٫۰۰
۳۷ همدان کردآباد آفتاب ماد راه ابریشم (شهدای همدان) ۷٫۰۰
۳۸ همدان کبودرآهنگ کرینر سور انرژی پارسیان ۷٫۰۰
۳۹ خراسان جنوبی سربیشه آذر باد پردیس پامچال (آقای گفتاری) ۷٫۰۰
۴۰ زنجان ابهر تامین انرژی ابهر (آقای نجفی) ۶٫۹۰
۴۱ یزد نیر سور تجارت کیش ۵٫۰۲
۴۲ خراسان رضوی خواف صبا نیروی طوس ۵٫۰۰
۴۳ چهارمحال و بختیاری سفیددشت-بروجن نیروگاه خورشیدی تولید و مدیریت نیروگاه زاگرس کوثر «بنیاد شهید» ۵٫۰۰
۴۴ کرمان کهنوج گسترش انرژی ملل ۴٫۹۹
۴۵ فارس سروستان بهناد انرژی پارس لیان ۴٫۶۰
۴۶ یزد دهشیر توسعه انرژیهای نو مکسان دهشیر ۳٫۵۰
۴۷ کرمان رفسنجان سور انرژی طاها ۳٫۰۰
۴۸ یزد اردکان شید انرژی سدید ۲٫۸۶
۴۹ تهران شهر ری (حسن‌آباد) پارس ری انرژی بهار ۲٫۷۰
۵۰ کرمان بردسیر تامین انرژی برق ایرانیان تابان (بردسیر) ۲٫۶۰
۵۱ یزد گاریزات شرکت نیروگاه خورشیدی آفتاب تابان گاریزات ۲٫۵۰
۵۲ آذربایجان غربی پسکون پارس آذر صنعت نفت ۲٫۵۰
۵۳ یزد اردکان عطر آباد۳ آوند پس کرمان- مانا مهر انرژی نسیم – سایان اوج پارس ۲٫۵۰
۵۴ مرکزی محت تامین انرژی مانا ۲٫۵۰
۵۵ اصفهان کاشان مدیریت انرژی خورداد ۲٫۵۰
۵۶ بوشهر دشتی آفتاب منور سپهر پارس ۲٫۰۳
۵۷ قزوین کهک مپنا (کهک ۴) ۲٫۰۰
۵۸ فارس شیراز توسعه نیروی آرمان شریف ۲٫۰۰
۵۹ کرمان رفسنجان فروملیبدن کویر رفسنجان ۲٫۰۰
۶۰ یزد اردکان عطر آباد۲ آوند پس کرمان- مانا مهر انرژی نسیم – سایان اوج پارس ۲٫۰۰
۶۱ اصفهان اصفهان نیروگاه خورشیدی شرکت سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران ۱٫۹۴
۶۲ قم قم انرژی پاک بنا ۱٫۸۱
۶۳ چهارمحال و بختیاری شهرکرد صنایع سیمان شهرکرد ۱٫۵۳
۶۴ سمنان دامغان آبوویند دامغان ۱٫۳۱
۶۵ کرمان رفسنجان شرکت مهر راد انرژی آروند ۱٫۲۰
۶۶ اصفهان هرند فردوس ماشین تهران ۱٫۱۰
۶۷ همدان بهار شرکت تولیدی آرد سینا ۱٫۰۹
۶۸ فارس مرودشت شرکت خدمات کشاورزی خوشه پرور مرودشت ۱٫۰۸
۶۹ خراسان رضوی مشهد مصطفی فقیه سبزواری ۱٫۰۸
۷۰ خراسان رضوی مشهد محمد فقیه سبزواری ۱٫۰۷
۷۱ اصفهان اصفهان نیروگاه خورشیدی شرکت سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران ۱٫۰۵
۷۲ خوزستان شوش فرحان کعب ۱٫۰۳
۷۳ اصفهان طالخونچه نسیم عمران طالقان جی ۱٫۰۱
۷۴ اردبیل اردبیل شرکت فن شناسان آلکا تدبیر آراد ۱٫۰۱
۷۵ خراسان جنوبی بشرویه توسعه انرژی سبز شفق ۱٫۰۰
۷۶ کرمان بردسیر سپنتا ساران آریا ۱٫۰۰
۷۷ کرمان قلعه گنج نیروی مرکزی صبا ۱٫۰۰
۷۸ اصفهان شهرضا فرسان صنعت سپاهان ۱٫۰۰
۷۹ خراسان رضوی چناران سور نیروی آذرباد ۱٫۰۰
۸۰ فارس آباده محمدرضا کریمی ۱٫۰۰
۸۱ سمنان مهدی شهر کرانه نوردان پیشکش ۱٫۰۰
۸۲ اصفهان نائین سور انرژی اسپادان ۱٫۰۰
۸۳ قزوین تاکستان – طویوقچی تیس کوپان ۱٫۰۰
۸۴ خراسان رضوی مشهد حسن فقیه سبزواری ۱٫۰۰
۸۵ هرمزگان بندرعباس نیروگاه خورشیدی راه و ساختمان سازه سازان ۱٫۰۰

افزایش سرعت ایران در توسعه نیروگاه‌های خورشیدی

بر اساس این اطلاعات، هم اکنون ۳۰۲۶ مگاوات نیروگاه خورشیدی در قالب ۱۱۳ واحد نیروگاهی به مرحله پس از مناقصه رسیده و پروانه احداث برای آن‌ها صادر شده است.

علاوه بر نیروگاه‌های بزرگ تجدیدپذیر، توسعه سامانه‌های مقیاس کوچک نیز در دستور کار است و ۶۱۰ مگاوات نیروگاه از این نوع نیز در ۳۱ استان کشور برای واحدهای مسکونی در دو قالب حمایتی و غیرحمایتی در حال نصب است.
بر اساس آمار پژوهشکده سولار پیس، بیشترین نیروگاه تجدیدپذیر در دست احداث دنیا به منطقه خاورمیانه، چین و استرالیا تعلق دارد که به ترتیب، ۷۴۳، ۳۱۰ و ۱۰۰ مگاوات است.

بر این اساس ایران با توسعه نزدیک به ۷ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر صدرنشین کشورهای جهان در سرعت توسعه نیروگاه های تجدیدپذیر است.
برخی از  نیروگاه‌های خورشیدی در ایران عبارتند از:

  • نیروگاه خورشیدی ۲ مگاواتی استان بوشهر.
  • راه اندازی ۷ نیروگاه خورشیدی با ظرفیت ۱۱.۳ مگاوات در استان قزوین .
  • نیروگاه خورشیدی ۱.۵ مگاوات در شهرکرد.
  • نیروگاه خورشیدی 10 مگاواتی نیک آباد اصفهان.
  • کلنگ‌زنی و آغاز ساخت بزرگترین نیروگاه خورشیدی کشور(آفتاب شرق)، با ظرفیت ۶۰۰ مگاوات و با سرمایه‌گذاری گروه فولادمبارکه.
  • نیروگاه خورشیدی 10 مگاواتی نور واقع در استان یزد با سرمایه گذاری بانک صنعت و معدن
  • نیروگاه خورشیدی 160 کیلوواتی روی بام ساختمان در ساری مرکز استان مازندران

مهم‌ترین مزایای احداث نیروگاه خورشیدی عبارتند از:

۱. تجدیدپذیری: انرژی خورشیدی منبع تجدیدپذیر و بی‌پایانی است که به‌صورت مستقیم از خورشید به دست می‌آید.

۲. کاهش گازهای گلخانه‌ای: نیروگاه‌های خورشیدی برای تولید انرژی از اشعه خورشیدی نیاز به احتراق سوخت ندارند، بنابراین آلاینده‌های هوا کاهش می‌یابند.

۳. کم‌ترین هزینه‌های عملیاتی: نیروگاه‌های خورشیدی عملیاتی کم‌هزینه دارند، زیرا نیاز به سوخت و گرید ندارند.

۴. ایجاد اشتغال: احداث، نصب، و نگهداری نیروگاه‌های خورشیدی اشتغال‌زایی در مناطق مختلف را ایجاد می‌کند.

۵. کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی: استفاده از انرژی خورشیدی کمک به کاهش وابستگی به منابع سوخت‌های فسیلی می‌کند.

۶. کاهش ازتنفس مصنوعی: احتراق سوخت‌های فسیلی منجر به انتشار اکسیدهای گوناگون می‌شود که باعث مشکلات تنفسی می‌شود؛ انتشار این مواد با نیروگاه‌های خورشیدی کاهش می‌یابد.

۷. عدم نیاز به ذخیره‌سازی سوخت: انرژی خورشیدی بدون نیاز به ذخیره‌سازی سوخت مستقیماً تبدیل به برق می‌شود.

به علاوه، این مزایا می‌توانند با پیشرفت تکنولوژی‌ها و کاهش هزینه‌های تولید انرژی خورشیدی، بهبود یابند.

power garden(باغ نیرو)

تیم مطالعاتی و اجرایی سرباغ از قابلیتها و مزایای فوق در جهت تقویت بنیه کشاورزان بهره میگیرد و با ابداع مفهوم باغ نیرو، اقدام به تشویق کشاورزان و روستائیان به راه اندازی نیروگاههای خورشیدی در مزارع کشاورزای آنان و گلخانه ها نموده است به گونه ای که کشاورز علاوه بر کشت محصول یا محصولات مورد نظر خود(طبق روال سالهای قبل)، با احداث نیروگاه خورشیدی(با طراحی مناسب حتی در مناطق شمالی کشور) با استفاده از سرمایه شخصی، سرمایه گذار و یا با تسهیلات بانکی به درآمد مازاد بر درآمد حاصل از محصولات زراعی خود دست خواهد یافت.

با توجه به مزایای فوق بنابراین میتوان گفت ایران صحنه تابش خورشید، ایده آل برای نیروگاه خورشیدی و افزایش درآمد کشاورزی است

منابع: