میوه جات
میوه های مرسوم در ایران در این صفحه معرفی می شود. میوه‌هایی که در سبد ایرانیان -که بسیار هم متنوع است- وجود دارد. بر اساس برآورد انجام شده در تیم سرباغ، در طول سال، حدود ۴۰ نوع میوه درختی توسط خانوار ایرانی مصرف میشود. سرانه مصرف میوه ایرانیان طی دهه گذشته بین 120 تا 150 کیلو در سال بوده است. این به معنای بازاری به بزرگی ۶۰۰ هزار میلیارد تومان یا ۸ میلیارد دلار است.
لیست زیر بر اساس زمان ورود میوه‌ها به بازار مرتب شده است
گوجه سبز
گوجه سبز از اوایل بهار وارد بازار میشود.
توت فرنگی
توت فرنگی میوه بوته‌ای است و بنابراین امروزه در گلخانه‌های زیادی پرورش داده میشود و بنابراین تقریباً در تمام فصول توت فرنگی در بازار وجود دارد. اما دوره برداشت مزرعه‌ای آن از اواخر اسفند شروع میشود. مناطق نسبتاً گرمتر کردستان نظیر کامیاران جزو اولین نقاطی است که محصول توت فرنگی خود را به بازار عرضه می‌کند. شفیع آباد گلستان نیز برداشت را از بعد از 13 فروردین آغاز می کنند.
گیلاس
آلبالو
سیب
سیب بسته به نوع آن در زمان‌های متفاوتی از سال محصول می‌دهد. سیب را میوه همه فصول می نامند.
- بهار: سیب قندک و گلاب بهاری
- تابستان: ارقام گالا، طلایی عالی، مکینتاش، ترانسپرنت، پرایمت، بژ شیرین و داچس
- پاییز: فوجی، جوونا طلایی، زرد، سرخ، چننگو، گراون اشتاین، ولثی، اسنو، و بلنهایم
- زمستان: واینسپ، سیب سبز گرنی اسمیت، کینگ، واگنر، سوایزی، گرینینگ و تولمن سویت
از سوی دیگر ماندگاری سیب خصوصاً در اتمسفر کنترل شده بسیار طولانی است و لذا تقریباً در تمام طول سال می توانیم سیب را در میوه‌فروشی ها ببینیم
درخت سیب (نام علمی: M. pumila) برگریز از خانواده گلسرخیان است میوه آن معمولاً شیرین و گوشتی است. در سرتاسر دنیا، این درخت برای میوه‌اش کشت میشود و وسیع‌ترین گونهٔ رشد کرده از سرده مالوس است. منشأ این درخت آسیای مرکزی است؛ جایی که امروزه هنوز هم گونهٔ وحشی آن یعنی مالوس سیورسی یافت میشود. سیب پس از هزاران سال کشت در آسیا و اروپا، توسط مهاجران اروپایی به آمریکای شمالی برده شد. سیب در برخی فرهنگها از اهمیت مذهبی و اساطیری بالایی برخوردار است؛ از جمله فرهنگ اهالی اسکاندیناوی، یونان و مسیحیان اروپایی قدیم. سیب همچنین یکی از سین‌های اصلی هفت‌سین است. سال 2018 حدود 86 میلیون تومان سیب در جهان تولید شد که چین تقریباً 45% تولید رتبه اول و آمریکا با 6% رتبه دوم را دارند. ایران با تولید 3 میلیون تن سیب جزو تولید کنندگان مهم این محصول در جهان است.
استانهای آذربایجان شرقی با 26 درصد ، آذربایجان غربی با 14 درصد و تهران با 11 درصد بزرگترین تولید کنندگان کشور هستند.
به
جغرافیا سرباغ – به و گلابی
به‘ میوه ای زرد رنگ ، خوشبو ، گرد و یا به شکل گلابی است که سطح آن پوشیده از کرک بوده و دارای طعمی مطبوع ، شیرین و یا کمی ترش و تقریبا گس با گوشت خشک و کرکی است ، پخته شده میوه به دارای بو و طعمی خوش بوده و مربای به نیز خوشمزه و پرطرفدار است.
گیوی ، مرکز شهرستان کوثر را شهر هیوا می نامند ، میوه ‘به‘ را در زبان آذری هیوا می‌گویند.
نوعی گلابی که بسیار شبیه به است به نام گلابی هیوا در کشور شناخته می شود.
شهرستان کوثر با مرکزیت شهر گیوی یکی از مراکز مهم تولید “به و گلابی” در کشور است.
شهر گیوی در ۸۵ کیلومتری جنوب اردبیل و ۳۰ کیلومتری شمال غربی خلخال قرار دارد.
حاجی آقاکیشی ، ملسی ، آجی شیرین و ترش انواع به‌های گیوی است که در این میان حاجی آقاکیشی رقم خاص شهر گیوی است که آبدار ، ترد و خوشمزه بوده و از نظر انبارداری نیز رقم آجی شیرین و برای تهیه مربا نیز رقم به ترش استفاده میشود.
شهر گیوی در کنار رودخانه کیوی چای یکی از شاخه ای رودخانه قزل‌اوزن قرار دارد و به همین دلیل اطراف شهر و رودخانه را باغ‌های میوه به ویژه به در برگرفته است.
کیوی
کیوی میوه‌ای است که خاستگاهش کشور چین است و در ایران نیز یک محصول جوان محسوب میشود چرا که کمتر از ۳۰ سال است که به سرزمین ایران راه یافته است. در واقع نهال کیوی برای اولین بار در ایران در منطقه خشکداران شهرنشتارود به ثمر نشست و به این ترتیب نشتارود بعنوان پایتخت کیوی ایران نام گرفته است.
سالانه بیش از چهار میلیون تن کیوی در جهان تولید میشود و چین با تولید سالانه بالغ بر دو میلیون تن، بزرگ ترین تولیدکننده این محصول به‌شمار می‌رود.
ایتالیا و نیوزلند دومین و سومین تولیدکننده بزرگ کیوی جهان هستند و کشور ایران نیز جایگاه چهارم را به خود اختصاص داده است. بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی سازمان فائو در سال ۲۰۱۹ ایران ۳۴۴ هزار و ۱۸۹ تن کیوی تولید کرده است. تنکابن و نشتارود نزدیک یک سوم کیوی کشور راتولید می کنند.
شهر چوبر یکی از مراکز مهم کشت کیوی است. چوبر یا چوبار شهری از شرق چسبیده به دریای خزر و از غرب به کوه‌های استان آذربایجان شرقی و تالشان،
شهری از توابع شهرستان تالش در استان گیلان ایران است.[۴] این شهر در سال ۱۳۸۴ خورشیدی از ادغام پنج روستا تشکیل شد.
آب و هوای آن مرطوب و اکثراً بارانی را است که این موقعیت باعث شده کشاورزی مخصوصاً برنج و کیوی از محصولات درجه اول این شهر بشمار بیاید و همچنان بزرگترین صادرات کیوی و میوه وسبزیجات در شمال غرب ایران بشمار برود. آبشارهای کوهستانی از جاذبه‌های گردشگری چوبرهستند.
میوه های جنگلی
گلابی جنگلی – تلکا یا خوج
Pyrus communis
این میوه بومی جنگلهای شمالی ایران است البته بسیار مشابه گلابی اروپایی است. در مازندران تلکا و در گیلان خوج نامیده می شود. میوه ای سفت و ترش است.
این میوه طبیعت سرد و خشک دارد، ملین مزاج و تقویت کننده قلب، معده و کبد است.
گلابی جنگلی سرشار از ویتامین C است. این میوه تانن و پتاسیم زیادی دارد که در کاهش اسید اوریک و فشار خون بالا مؤثر است و لذا برای افراد مبتلا به نقرس می تواند مفید باشد.
پس از کاشت این میوه جنگلی در باغات استان گیلان هم اکنون نزدیک به ۴۰۰۰ تن گلابی جنگلی در گیلان برداشت و مصرف می شود.