از شالی تا برنج from paddy to rice
برنج از غلات بسیار مهم مورد مصرف مردم سراسر جهان میباشد.
این غله در شالیزار کشت میشود و به صورت دانههای شالی(شلتوک) از ساقه به روشهای سنتی(دستی) یا روشهای جدید(ماشینی و مکانیزه) جدا میشوند
1) بررسی و خرید شالی
تعدادی از مشتریان سرباغ تمایل و اصرار دارند که سرباغ به نمایندگی از مصرف کنندگان نسبت به تامین برنج از کشاورزان اقدام و در سامانه سرباغ عرضه نماید. و این با رسالت و فلسفه وجودی سرباغ که همانا نزدیک کردن فاصله فیزیکی بین مزارع، کشاورزان و مصرف کنندگان است تناقض دارد اما شاید تا زمانیکه سرباغ به نقطه ایده آل هدف خود برسد و کشاورزان و مصرف کنندگان را به هم وصل نموده باشد پذیرش نمایندگی مشتریان و مصرف کنندگان در مسیر رسالت سرباغ قرارداشته باشد. به همین دلیل تیم فنی سرباغ در این جهت فعال شده است.
پس از مذاکرات و بازدیدهای متعدد تیم فنی سرباغ از شالیهای(شلتوک) کشاورزان در مناطق مختلف، شالی آقای قاسمیان از کشاورزان روستای گرجی محله بهشهر را با کیفیت تر از بقیه تشخیص داده و اجازه خرید این برنج صادر شد.
1-1) تاریخ خرید: چهار شنبه 1403/10/26
1-2) قیمت خرید:
1-2-1) قیمت کشاورزان برای فروش شالی با کیفیت: 7 تا 8 میلیون تومان به ازای هر بار(120 کیلو).
1-2-2) قیمت عرف بازار: 7.5 تا 10 میلیون تومان به ازای هر بار(120 کیلو)
1-2-3)قیمت خرید سرباغ: 7.5 میلیون تومان به ازای هر بار(120 کیلو)
2) شناسنامه شالی:
2-1) نوع شالی: طارم هاشمی
2-2) منطقه کشت شالی(آدرس شالیزار): روستای گرجی محله از توابع شهرستان بهشهر در استان مازندران
2-3) کیفیت شالی: درجه یک
2-4) کشاورز: جناب آقای قاسمیان
2-5) محل سکونت کشاورز: روستای گرجی محله
2-6) تصویر شالی: این تصویر با یک موبایل معمولی(سامسونگ A24) گرفته شده است
3) فرایند تبدیل شالی به برنج:
3-1) تاریخ تحویل به کارخانه شالیکوبی نصیری مستقر در ابتدای جاده بهشهر به نکا: پنج شنبه 1403/10/27
3-2) مدت زمان فرایند خشک کردن شالی: 72 ساعت( از 1403/11/03لغایت 1403/11/06)
3-3) تاریخ تبدیل شالی به برنج: 1403/11/06
3-4) نوع برنج تولید شده بر اساس میزان سبوس حفظ شده: 25%، 50%و 80%
نکته مهم: اولین مرحله در فرایند تبدیل شالی به برنج، برداشتن پوسته بیرونی شالی است. در این مرحله رنگ برنج کاملا قهوهای و ارزش غذایی آن کامل است. رنگ قهوهای برنج بخاطر سبوس زیر پوسته شالی میباشد. سبوس برنج دارای ارزش غذایی بالایی است که متاسفانه در مرحله تبدیل به بهانه مشتری پسندتر شدن برنج، از رنگ قهوهای آن کم میکنند. به عبارت دیگر مواد غذایی روی دانههای برنج برداشته میشود(اصطلاحاً تاش میدهند) و بخش عمدهای از سبوس برنج( گاهاً تا 90% از سبوس برنج) از آن جدا میشود طوریکه برنج حاصل، عملا فاقد ارزش غذایی لازم و یا دارای ارزش غذایی اندک میشود اما با رنگ روشنتر و عامه پسندتر، یعنی بجای تولید برنج قهوهای، برنج سفید تولید میشود. این موضوع تا جایی پبش رفته که در حال تبدیل شدن به فرهنگ عمومی است به گونهای که حتی بعضی از کشاورزان نیز بدون اطلاع از ارزش غذایی سبوس برنج، شالی خود را به برنج سفید تبدیل میکنند.
امروزه عمده برنجهاییکه در بازار عرضه میشوند دارای 10 تا 20 درصد سبوس هستند.
در تصویر زیر، شالی و برنج تولیدی با درصدهای مختلف سبوس روی آنها قابل ملاحظه میباشد. از آنجا که تصویر با گوشی موبایل گرفته شده است شاید تغییر رنگ به خوبی نمایان نباشد. اما رنگ برنج از شالی به برنج 10%( از پایین به سمت بالای تصویر) روشنتر میشود که بیانگر از دست رفتن سبوس برنج یا به عبارت دیگر از دست رفتن ارزش غذایی برنج است
4) نرخ تبدیل شالی به برنج: 66 درصد(65% برنج بوجار + 1% نیم دانه)
یادآوری: بسته به اینکه کیفیت زمین مورد کشت برنج(شالیزار)، مواد غذایی خاک زمین، نحوه آبیاری، میزان در معرض نور خورشید قرار گرفتن، نحوه خشک کردن شالی و کیفیت دستگاههای تبدیل شالی به برنج(شالیکوبی) چگونه باشد نرخ تبدیل شالی به برنج متفاوت خواهد بود و معمولاً کمتر از نرخ تبدیل این برنج(65%) میباشد
5) قیمت تمام شده برنج به ازای هر کیلو: 100 هزار تومان
5-1) قیمت خرید: 90 هزار تومان
5-2) هزینه حمل و کارگری: 4 هزار تومان
5-3) هزینه های کارخانه شالیکوبی: 4 هزار تومان
5-4) هزینه های بسته بندی: یک هزار تومان
5-5) هزینه های متفرقه: یک هزار تومان
منابع:
- https://sarebagh.com/comparison-of-brown-rice-and-white-rice/
- وزارت کشاورزی امریکا
- پایگاه دانش سرباغ
- تجربیات تیم سرباغ در فرایند از خرید شالی تا تبدیل و تحویل برنج