برداشت پسته برای صادرات

فرآیند برداشت پسته و فرآوری برای صادرات و برای تولید کره پسته بسیار شبیه هم هستند. لذا در ادامه هر جا که از شرطی برای صادرات استفاده می کنیم باید همان شرط را برای تولید کره پسته اعمال کنیم.

در کاشت ، داشت و خصوصا برداشت پسته نکات دقیقی باید رعایت شود تا کیفیت مناسب برای صادرات حاصل شود.

برداشت پسته به صورت کال (نارس) انجام می شود. به این پسته کالک می‌گویند. خوشه پسته هنوز سبز است ولی با اشاره دست به راحتی جدا می‌شود.

پسته - کال

پسته - کال شروع رنگ گیری

برداشت پسته - کالک صورتی

برداشت پسته رسیده - صورتی

برداشت پسته - کاملا رسیده قرمز

مزرعه نمونه

باغ 90 هکتاری مهندس نخعی و کارگاه فرآوری مغز پسته سبز GPPK (Green Peeled Pistachio Kernel) با دقت بسیار اداره می‌شوند. مزرعه در جاده کرمان به زرند و کارگاه در شریف آباد واقع شده است. مجتمع کشت و صنعت پستاکا (PESTAKA) محصول خود را به همراه محصولات باغات نمونه دیگر کرمان، فرآوری و به کانادا ، اروپا و چین صادر می‌کند.

سرباغ با همکاری پستاکا مشارکت برای صادرات پسته به ایتالیا را آغاز کرده است.

این باغ در کیلومتر 7 جاده کرمان زرند (غرب جاده 91- پشت ارتفاعات غرب جاده) قرار دارد. ارتفاع باغ از سطح دریا ، از 1750 تا 1770 متر است.

برداشت پسته - باغ پستاکا — باغ پستاکا – شمال کرمان

عرض باغ (شمال-جنوبی) 800 متر و طول آن (شرقی-غربی) 1200 متر است. ردیف‌های باغ در جهت شمال جنوب (زاویه منهای 20- درجه از شمال) ردیفها 5 متر از یکدیگر فاصله دارند و درختان با فاصله 3 متر از یکدیگر کاشته شده اند. طول هر ردیف (از یک راه دسترسی اصلی تا راه دسترسی فرعی) 60 متر است و دو راه اصلی از هم 120 متر فاصله دارند.

زمین از سه مجموعه شرقی – میانی و غربی تشکیل شده است. مجموعه شرقی که پای کوه است از 10 قطعه تقریباً نیم هکتاری و مجموعه میانی از 12 قطعه 5 هکتاری و مجموعه غربی از هشت قطعه 4 هکتاری تشکیل شده است. محصولات مجموعه‌ها متفاوت و بنابراین برداشت پسته در آنها در زمانهای متفاوت انجام می‌شود.

به ازای هر 100 درخت بارور (ماده) پسته یک درخت نر کشت می‌شود. درخت نر بسیار مرتفع تر از درختان ماده است تا در گرده افشانی بتواند تعداد بیشتری درخت را بارور کند. برای تعیین محل کاشت درختهای نر ، به جهت باد در فصل گرده افشانی باید دقت نمود. بارندگی در زمان گرده افشانی می تواند اثر منفی داشته باشد.

برداشت پسته در این باغ در مدت یکماه و با دست انجام می‌شود. تعداد

آبیاری باغ به صورت قطره ای و قسمتهایی هم آبیاری زیرسطحی است. دو استخر هر کدام باظرفیت 3 میلیون لیتر، شبکه آبیاری باغ را تغذیه می‌کنند. دو حلقه چاه عمیق با پروانه 30 لیتر بر ثانیه برای هر کدام (اخیرا اجازه برداشت کاهش داشته و سقف 22.5 لیتر برای هر کدام تعیین شده است.)

برداشت پسته - استخر ذخیره آب — استخر ذخیره آب – با پوشش نوار تیپ آبیاری

یکی از مهمترین مسئولیتهای باغدار در کرمان بهره برداری صحیح و نگهداری دقیق از چاههاست. ارزش چاه در منطقه به ازای هر لیتر بر ثانیه 4 میلیارد تومان است. به همین علت است که باغدار برای حفظ چاه آب برای باغات پسته در طول سال هزینه‌های زیادی را متحمل می‌شود.

چون در این باغ پسته کالک برداشت می شود، وزن آن حدود 22% از محصول سایر باغها سبک‌تر است.

شاخص های کلیدی باغ

مساحت زمین : 90 هکتار
تعداد درخت: 52،000 اصله
تولید محصول:
- خوشه تر 200 تن
- پسته خشک 71 تن (کالک) – حدود 800 کیلو در هکتار
- مغز پسته 20 تن

تعداد چاه: 2 حلقه
ظرفیت هر چاه: 30 لیتر در ثانیه
مصرف آب در هر نوبت: 26 میلیون لیتر
تعداد نوبت‌های آبیاری: 17 بار
عمق چاهها: 200 و 300 متر
- قدرت پمپ‌ها: 110 کیلووات (9 طبقه 6 اینچ)
مصرف آب در یک سال آبی: 442 میلیون لیتر
زمان روشن بودن پمپ‌ها در سال: 2046 ساعت (در مدت 5 ماه)
- سیکل روشن بودن پمپ (Duty Cycle): 57%
برق مصرفی در سال: 450،120 کیلووات ساعت – هزینه برق مصرفی حدود 90 میلیون تومان در سال

برداشت:

تعداد کارگر لازم: 52 نفر
مدت برداشت: 20 روز تا یک ماه
دوره برداشت: 15 مرداد تا 15 شهریور

فرآیند برداشت پسته و فرآوری آن

اولین مرحله برداشت خوشه پسته است. در اوایل مرداد تا پایان مرداد پسته‌ها در شرایط ایده‌آل برای برداشت و استخراج مغز سبز قرار دارند. هدف باغدار رسیدن به محصول کیفی است.

هر چه مغز حاصل سبزتر باشد ارزش بیشتری دارد.

بعد از برداشت خوشه حبه ها جدا شده و پوست نرم آن برداشته می شود. طبق سنت قدیمی با آفتاب خشک می شود.

برداشت پسته - خشک کردن — خشک کردن پسته در آفتاب کرمان

پسته های دهان باز جدا شده و برای تولید آجیل از کارگاه خارج می شود. از پسته های دهان بسته کالک، برای مغز گیری استفاده می‌شود. با روش استاندارد (نیمه کردن متوالی) نمونه برداشته شده به آزمایشگاه کارگاه تحویل می‌شود و سپس گرید بندی می‌شود. در این مرحله بعد از برداشت پسته ، روی محموله دو آزمایش مهم انجام می‌شود. آزمایش آفلاتوکسین و آزمایش سموم (باقیمانده دارویی و شیمیایی). آزمایش سموم که میزان باقیمانده بیش از صد سم را در پسته اندازهگیری می‌کند 12 میلیون تومان و آزمایش افلاتوکسین 3 میلیون تومان هزینه در بردارد.

در این مرحله قیمت گذاری هم می‌شود. که سال 1403 قیمت کاهش 10 درصدی داشته است.

گرید S یعنی سوپر – 33 یورو
گرید A به قیمت 32 یورو
گرید B به قیمت 28 یورو
گرید C به قیمت 27 یورو
گرید D به قیمت 24 یورو
گرید E به قیمت 23 یورو
گرید F لپه به قیمت 22 یورو

بیشترین گریدهای قابل استخراج از هر باغ به شرح ذیل هستند:

گرید C: حدود 35%
گرید A: حدود 10%-15%
گرید S: حدود 6%-10%
سایر گریدها : 45%

در صورتی که مجموع مغزهای گرید S ، A ، B ، C بالاتر از 60% باشد محموله – برداشت پسته – در کارگاه پذیرش می‌شود.

در ادامه مراحل پس از برداشت پسته و پس از پذیرش، ابتدا پوست سخت شکسته شده و مغز با پوست قرمز جدا می‌شود.

در مرحله بعد مغز بخاردهی شده و پس از نرم شدن پوست دوم با دستگاه همزن پوست قرمز و مغز سبز جدا می‌شوند. به این عمل Peeling می گویند.

برداشت پسته - پوست کنی — پوست کنی – Peeling – مغز پسته

مغز سبز بخار دیده مرطوب وارد خشک کن اول می‌شود و با دمای 60 تا 70 درجه سانتی گراد به مدت 16 ساعت خشک می‌شود و سپس در خشک کن دوم با دمای حدود 20 درجه به مدت 24 ساعت تثبیت می‌شود.

بعد از خشک شدن ، مغز سبز پوست کنده (GPPK) بوجار (الک) شده و سپس سورت رنگی می‌شود.

برداشت پسته - sifting یا بوجار — بوجار – مغز پسته

آخرین مرحله پس از برداشت پسته و فرآوری ، بسته بندی و حمل آن است. بسته بندی با لفاف پلی اتیلن مواد غذایی (فود گرید) و سپس ایجاد خلاء انجام می‌شود. وزن هر بسته پلی اتیلن 12.5 کیلوگرم است و هر بسته 12.5 کیلویی داخل یک کارتن سفید قرار داده شده و سپس 1800 کارتن داخل یک کانتینر 40 فوت بارگیری می‌شود.

بسته بندی 12.5 کیلویی

بسته بندی پسته خلاء

بسته بندی پسته داخل کارتن

آماده سازی محموله پسته

نسبت های تبدیل وزن پسته از برداشت تا انتهای فرآوری

پسته خوشه 200 تن
پسته خشک (با پوست سخت) 200/2.8 = 71.4 تن
مغز پسته 71.4 ضربدر 0.28 = 20 تن

در فرآیند خشک کردن پسته 10% هم از وزن مغز کم می‌شود.

به این معنا که از هر 200 تن پسته خام خوشه 20 تن مغز تولید می‌شود.

اطلاعات پایه تجاری پستاکا – Business Basics

خرید

قیمت گذاری هر 100 گرم حدود 15،000 تا 16،500 تومان پسته خشک – پس از پوست کنی ، دو پوسته ، خشک کردن ، سورت و گرید بندی و تعیین درصد – 60% مغز باید گرید A , B or C باشد.
حدود قیمت هر کیلو پسته بر اساس 30% بازده – حدود 530،000 تومان
قیمت محموله 80 تنی پسته خام برای تأمین یک کانتینر مغز پسته سبز (22.5 تن) باید حدود 42 میلیارد و 400 میلیون تومان باشد.
پوست کنی برای 80 تن کیلویی 10،000 تومان
دو پوسته ، خشک کردن ، سورت و گرید بندی برای 25 تن هر کیلو 60،000 تومن (10% افت وزن دارد)
خروجی 22.5 تن برای بسته بندی
هزینه آزمون ، بسته بندی 12.5 کیلویی و حمل به اروپا – حدود 8000 یورو
جمع حدود 380،000 یورو

فروش

حجم صادرات: 12 کانتینر در سال
زمان آماده سازی محموله و بازگشت سرمایه: 2 ماه
محصولات مورد نظر: مغز GPPK و کره پسته
قیمت هر کانتینر: حدود 630 هزار یورو
مشتری های بالقوه: کارخانجات شیرینی پزی و شکلات سازی ، بستنی ، شربت ، روغن و کره و … نظیر Dubai Chocolate ، BOTTEGA , GELATO