گروه سرباغ برای تامین بخشی از نیازهای مشتریان خود به برنج مرغوب، تصمیم گرفته است از طریق یکی از کشاورزان سرباغ اقدام به عرضه برنج طارم سفید و قهوه‌ای با کیفیت بالا به مشتریان خود نماید، در این راستا جناب آقای خسرو هاشمی یکی از کشاورزان بسیار فعال سرباغ انتخاب شد. ایشان اهل روستای گرجی محله بهشهر و در همین روستا نیز ساکن هستند. ا در این راستا چند کشاورز در مناطق مختلف انتخاب شدند و از اینرو دو تن از کارشناسان بخش برنج این گروه، در تمام مراحل کاشت، داشت، برداشت و پس از برداشت وحتی در طی مراحل تبدیل، با همکاری کشاورزان حضور یافته و بر کلیه عملیات نظارت به عمل آورده است و در نتیجه شالی‌های خوب و در ادامه نظارت بر فرایند تبدیل، برنج مطلوبی نبز بدست آمده است
تصویر زیر نمونه‌ای از شالی طارم، بعد از برداشت را نشان میدهد. همانطور که در تصویر قابل مشاهده است معمولا در شالیزار همراه با رشد شالی گیاهان دیگری نیز در کنار شالی رشد میکنند که در مراحل مختلف فرایند تبدیل از برنج اصلی جدا خواهند شد.
در عرف بازار شالی در مازندران، واحد اندازه گیری وزن شالی “خروار”،”بار” و اصطلاحات دیگرکه معادل 120 کیلو هستند میباشد.
قیمت یک خروار شالی طارم هاشمی در کانال 3000000 تومان قرار دارد. جالب است بدانید و یا به یاد آورید که قیمت شالی در سال گذشته در کانال 5000000 تومان قرار داشت. این کاهش قیمت اگرچه به مذاق مصرف کنندگان خوش می‌آید اما برای کشاورز که در تولید برنج، اثرات تورم و افزایش قیمت نهاده‌ها را از سر کذرانده است بسیار ناخوشایند می‌آید.
پس از بررسی برنجهای تولیدی کشاورزان منتخب، در تاریخ 05/08/1402 از کشاورزی به نام خسرو هاشمی ساکن یکی از روستاهای توابع بهشهر در استان مازندران، مقدار 10 بار به علاوه 25 کیلو(مجموعا ً1225 کیلو) شالی با کیفیت به قیمت هر بار 3،700،000 تومان( به مبلغ کل 37،770،000تومان) خریداری و به کارخانه شالیکوبی نصیری در بهشهرانتقال داده شده است.
مقرر است از تاریخ 09/08/1402 به مدت 72 ساعت فرایند خشک کردن شالی در مخازن خشک کن شالی کارخانه، صورت گیرد. فرایند خشک کردن شالی، یکی از مهمترین فرایند‌های تولید برنج هست
کیفیت شالی و برنج به عواملی به شرح زیر بستگی دارد
- کیفیت خاک زمین شالیزار
- باتلاقی و یا خشک بودن زمین منطقه
- نوع بذر و کیفیت آن
- میزان بارندگی و آبیاری در طول دوره
- میزان و نوع سموم دفع آفات استفاده شده
- وجین کردن زمین
- تغذیه و تفویت زمین قبل از کشت و در طول دوره‌ی داشت
- میزان بارندگی و آفتابی بودن هوا
- نحوه درو کردن و کیفیت دستگاه درو یا کمباین
- نحوه و چگونگی انجام عمل خشک کردن شالی
- کیفیت دستگاه ها و تجهیزات پوست کن و بوجار استفاده شده در شالیکوبی
- کیفیت دستگاه سورتینگ و بوجار برنج
- زمان و نحوه بسته بندی و کیفیت مواد آن
- زمان و نحوه حمل
- محل و نحوه نگهداری
- نحوه پخت
اگر در هریک از مراحل 16گانه فوق‌الذکر، نقصانی اتفاق بیافتد نتیجه آن نقیصه در برنجی که سر سفره ما و شما خواهد آمد نمود خواهد یافت
همانگونه که استحضار دارید بین پوست شالی و دانه برنج مواد مغذی قابل توجهی وجود دارد که متاسفانه در مرحله تبدیل، برای رسیدن به برنج سفید از 100 درصد این لایه بین 80 تا 90درصد آآنها ااز برنج جدا شده و از دست میرود و نهایتا برنجی که بدست ما وشما میرسد از نظر کیفیت و دارا بودن مواد مغذی، پایین ولی از نظر ظاهر، مشتری پسندتر هستند.
از آنجا یکی از رسالتهای اصلی سرباغ، تغذیه سالم و ترویج و تشویق کشاورزان و مصرف کنندگان به حفظ حداکثری مواد مغذی موجود در فراورده های کشاورزی و دامداری میباشد مقرر شد یک دوم شالی های کشاورز سرباغ(خسرو هاشمی)، با نظارت صحیح و دقیق و برای حفظ درصد بالای سبوس و مواد مغذی برنج، در فرایند تبدیل شالی به برنج قهوه‌ای و یک دوم باقیمانده شالی در فرایند تبدیل برنج معمولی قرار گیرد. از 1225 کیلو شالی تهیه شده مقدار 625 کیلو برای تهیه برنج سفید معمول بازار و بقیه آن به تولید برنج قهوه‌ای اختصاص یافته است
تصویر زیر تفاوت ظاهری دو برنج سفید و قهوه‌ای را که از یک نوع شالی( شالی زمین خسرو هاشمی) بدست آمده است را نشان میدهد.
پس از فرایند تبدیل مقدار 90 کیلو برنج ریز(اصطلاحاً دون مرغی) و نیم دانه و 629 کیلو برنج (با 15%خورد) بدست آمد.
برنج سفید یا قهوه‌ای بدست آمده که تقریباً دارای 15 درصد شکسته و حتی ذرات غیر برنجی مثل خاک و سنگ هستند باید در فرایند پیشرفته بوجار و سورت قرار بگیرند تا نهایتا برنج خالص و بدون هرگونه ضایعات و شکسته بدست آید. همچنانکه در تصویر زیر مشخص است برنج ذکر شده در بالا، در داخل دستگاه سورت قرار می‌گیرد.
تصویر زیر خروجی دستگاه پیشرفته بوجار و سورت را نمایش میدهد همانطور که در تصویر مشخص است برنج شکسته
و ضایعات از برنج سالم(البته از نظر ظاهری) جدا شده است
برنجهای شکسته بدست آمده از مرحله سورتینگ، می‌توانند مجدداً در دستگاه سورت قرار گرفته تا دانه‌های بلندتر از دانه‌های کوتاهتراز هم تفکیک گردند. برنجهای بلندتر حاصل از این مرحله به لاشه یا سرلاشه و برنجهای کوتاهتر به نیم‌دانه معروف هستند.
یادآوری: از آنجائیکه طارم ایران از بهترین برنجهای دنیا محسوب می‌شود(طارم ایران نیز بسته به برخی از موارد 16 گانه بالا دارای کیفیت متفاوتی نسبت به هم هستند). اگر چنانچه شخصی بخواهد به خاطرقیمت بالای برنج طارم ایرانی به برنجهای دیگر روی آورد توصیه می‌شود سرلاشه طارم ایران را در اولویت و سپس نسبت به خرید از ارقام دیگر برنجهای ایرانی مثل فجر، بی‌نام، شیرودی، گرده، عنبر بوو…اقدام نماید و خرید برنجهای خارجی را در اولویت آخر قرار دهد.
شاید جمله ” برنج نیمه(شکسته)ی طارم حتی بر برخی از انواع درجه یک برنجهای دیگر اولویت دارد “، علمی و منطقی به نظر نرسد اما در بسیاری از موارد، یک واقعیت است.
